Tín nhiệm trong chất vấn

Việc Quốc hội sắp xếp lịch hai hoạt động này gần nhau và bố trí chất vấn sau lấy phiếu tín nhiệm đã có chủ ý, như khẳng định của Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc. Đó là, nếu bố trí chất vấn trước rồi lấy phiếu tín nhiệm sau thì sẽ không công bằng với những người không dự đáp chất vấn, vì mỗi kỳ chỉ có 5 thành viên Chính phủ giải đáp chất vấn, trong khi số người lấy phiếu tín nhiệm kỳ này là 47. Điều đó cũng cho thấy sự ảnh hưởng của hoạt động chất vấn tới tín nhiệm tại Quốc hội và cử tri lớn như thế nào. Cũng như các phiên chất vấn trước đây, hai điểm chủ chốt được quan hoài là trả lời thẳng câu hỏi và việc thực hành lời hứa. Kỳ này, trong quá trình giải đáp của 4 vị trưởng ngành đã có sự tham gia bổ sung, giải trình thêm của 7 vị Bộ trưởng và 2 Phó Thủ tướng, làm rõ thêm nhiều nội dung và hướng giải quyết đối với các vấn đề mà đại biểu đã nêu ra. Phiên chất vấn đã trình diễn.# Bản sắc của người “cầm trịch” - Chủ tịch Quốc hội. Trong vai trò điều khiển, Chủ tịch Quốc hội đã kịp thời định hướng cả người hỏi và đáp nếu nhận thấy người đặt câu hỏi lặp lại, câu hỏi không đúng chức năng, nhiệm vụ của Bộ trưởng hoặc hỏi dài dòng, rải rác. Hoạt động chất vấn và lấy phiếu tín nhiệm tại Quốc hội đang rất được cử tri quan hoài. Chủ toạ Quốc hội nhiều lần nhắc Bộ trưởng phải trả lời gọn, trung tâm, trung tâm, song song chính chủ toạ cũng đặt những chất vấn rất sắc, gọn đối với Bộ trưởng, mang tính trực diện, hỏi thẳng, đáp ngay. Chính sự linh hoạt trong quá trình điều hành chất vấn, sự cương nghị, vững chắc và nhạy bén của người “cầm trịch” đã khiến diễn đàn chất vấn thêm độ nóng, tăng tính hấp dẫn, kịch tính, sinh động và hạn chế được những diễn biến kể lể dễ “ru ngủ” nghị trường. Bởi lẽ đó, không chỉ các Bộ trưởng, trưởng ngành mà chính Chủ tịch Quốc hội đã trình bày rõ sự tín nhiệm nổi trội trong hoạt động chất vấn. Điều quan trọng nhất trong hỏi và trả lời, đó là tính đối thoại hỏi thẳng, đáp ngay, hỏi gọn, đáp trúng. Và yếu tố “ghi điểm” trước cử tri, có thuyết phục hay không, phụ thuộc vào trí tuệ, bản lĩnh và khả năng diễn thuyết. Đại biểu Dương Trung Quốc:Những lời hứa chỉ mang tính chất định hướng Cho rằng nhiều vấn đề thuộc trách nhiệm nhiều bộ, ngành, lại tồn tại từ lâu nên đại biểu Dương Trung Quốc khẳng định, để khắc phục không đơn giản... -Nhiều vấn đề chất vấn đã nói tại nhiều kỳ nhưng chưa có giải pháp mới, ông nghĩ sao? Đại biểu Dương Trung Quốc. Bất kỳ hiện tượng nào cũng là tích hợp nhiều nhân tố, can hệ nhiều ngành, nhiều bộ khác nhau. Thành thử, theo tôi trong hoạt động chất vấn nên dành nhiều thời kì cho Bộ trưởng để đại biểu Quốc hội khai thác nhiều phương diện khác nhau. Như thế sẽ không dẫn tới sự đùn đẩy lẫn nhau. Chả hạn như, Bộ trưởng giao thông, một mình chẳng thể phụ trách hết nhiệm vụ để khẳng định rằng có giảm được tai nạn giao thông không mà nó liên can nhiều bộ, ngành khác, cùng phối hợp thực hiện. Trong giải đáp, việc tạo điều kiện để những Bộ trưởng liên tưởng cùng đáp là cần thiết. -Vậy ông đánh giá thế nào về những giải pháp như Bộ trưởng hứa trước Quốc hội? Với cách làm bây giờ đã có những tiến bộ, từ phía đại biểu đặt câu hỏi đến phía Bộ trưởng đáp. Phải thấy rằng, trong tình huống chất vấn trực tiếp, đại biểu đề cập rất nhiều góc cạnh, nhiều nội dung quan hoài, đòi hỏi rất nhiều ở năng lực Bộ trưởng khi giải đáp. Do vậy dĩ nhiên không thể làm thỏa mãn tất thảy đại biểu, cử tri, và những lời hứa trong trường hợp này cũng chỉ mang thuộc tính định hướng thôi. -Nhiều Bộ trưởng có tần suất giải đáp chất vấn khá dày, trong khi có bộ lại hiếm khi giải đáp? Bộ máy Chính phủ có gần 30 bộ, ngành, nếu chia ra mỗi kỳ họp để luân phiên nhau thì bình quân mỗi vị xuất hiện 1,2 lần, đương nhiên có lĩnh vực nóng hơn thì giải đáp nhiều lần. Do đó, việc này cũng là thông thường. Đại biểu Tôn Thị Ngọc Hạnh, Đắk Nông:giải đáp trực tiếp trước diễn đàn đòi hỏi kỹ năng từng người Đại biểu Tôn Thị Ngọc Hạnh. Theo đại biểu Tôn Thị Ngọc Hạnh, việc dành mỗi buổi cho một Bộ trưởng trả lời là đủ, mặc dầu còn nhiều đại biểu không còn thời kì để hỏi tại hội trường. -Theo dõi qua nhiều kỳ, bà nhận thấy... Tôi cho rằng, mỗi kỳ họp, hoạt động chất vấn được cải tiến hơn, trách nhiệm đáp của Bộ trưởng rõ ràng hơn và vấn đề đại biểu nêu ra cũng được giải quyết từng bước. -Kỳ này, chất vấn tiến hành ngay sau khi Quốc hội lấy phiếu tín nhiệm. Bà có cho rằng, các Bộ trưởng khi trả lời chất vấn ít nhiều ảnh hưởng tâm lý từ đợt lấy phiếu vừa qua? Việc lấy phiếu tín nhiệm có trách nhiệm người được đánh giá và cả người bỏ phiếu. Đại biểu Quốc hội, cử tri sẽ có những đánh giá sau khi bỏ thăm. Tất nhiên đứng trước một diễn đàn, với thời kì, khuôn khổ như thế cũng không thể nào đáp ứng đầy đủ được. Còn việc ảnh hưởng thì cũng phần nào thôi. -Chủ tịch Quốc hội nhiều lần nhắc Bộ trưởng phải trọng tâm, trung tâm, tránh giải đáp dàn trải, vòng vèo? Nghĩa vụ trả lời được nâng lên, nhưng đúng là một số nội dung cũng còn vòng vo, việc đó cũng từng bước rút kinh nghiệm. -Trong đáp, có ý kiến cho rằng không ít Bộ trưởng còn nặng vắng thành tích, chưa rõ nghĩa vụ cá nhân? Đây thực ra cũng là kỹnăng, phương pháp của từng người. Nhưng qua đó cũng cho thấy việc trả lời có khi chưa đi vào trọng điểm lắm, chưa rõ trách nhiệm, chưa biểu hiện được hết những việc mình làm. - Vậy đại biểu hài lòng với ai nhất? Tôi khá ấn tượng với phần đáp của Bộ trưởng Lao động, Thương binh và tầng lớp Phạm Thị Hải Chuyền. Đại biểu Bùi Thị An (Hà Nội):Bám sát vấn đề nhưng cần giải đáp cụ thể, rõ ràng hơn Đại biểu Bùi Thị An. Dấn các Bộ trưởng đã bám sát nội dung để đáp các câu hỏi chất vấn, tuy nhiên đại biểu Bùi Thị An (Hà Nội) cho rằng, cả người hỏi và người đáp vẫn mắc phải những tội không mới: người hỏi dài dòng, không rõ ý trong khi người giải đáp có lúc rơi vào kể lể, mỏng thành tích, làm nhạt không khí chất vấn vốn cần sự sôi động, gay cấn... - Kỳ này, có “tư lệnh” lần trước tiên đăng đàn nhưng cũng có người quá quen tại nghị trường chất vấn như Bộ trưởng Cao Đức Phát, bà nghĩ sao? Giải đáp nhiều lần cũng là việc thông thường, như lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn rộng, liên tưởng phần lớn cử tri. Tôi cảm nhận và đánh giá có phần khác nhau về mỗi phần đáp chất vấn của các bộ trưởng, trưởng ngành. Tôi thấy Bộ trưởng Cao Đức Phát đáp tương đối rõ, đã nêu được những vấn đề chính liên tưởng giải quyết những bức xúc cho dân cày bây giờ. Lao động trong nông nghiệp rất lớn, nếu giải quyết được vấn đề nông dân cũng có nghĩa giải quyết được vấn đề quan trọng kinh tế của tổ quốc. Bộ trưởng Cao Đức Phát đã nêu được vấn đề gốc ở đây là quy hoạch, nâng cao giá trị sản phẩm, đưa khoa học, công nghệ vào áp dụng trong sản xuất, gắn sản xuất với tiêu dùng... -Còn với các Bộ trưởng khác thì sao? Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền cũng đã nêu được những bức xúc trong lĩnh vực cần lao, việc làm, vấn đề tiền lương... Khi đi vào những vấn đề cụ thể thì đều đã giải đáp được, căn bản là rõ. Tuy nhiên tôi vẫn thấy dông dài, đáng ra có thể giải đáp ngắn gọn hơn để đại biểu có điều kiện bàn thảo, hỏi nhiều vấn đề hơn. Với Bộ trưởng Hoàng Tuấn Anh, lĩnh vực quản lý quá rộng (văn hóa, thể thao, du lịch) và đương nhiên quá nhiều bức xúc. Có lẽ vì thế nên phần trả lời cũng có phần dông dài, cần trả lời rõ hơn. -“Người mới” của diễn đàn chất vấn, Viện trưởng Nguyễn Hòa Bình thì sao, thưa bà? Viện trưởng Viện Kiểm sát dân chúng tối cao Nguyễn Hòa Bình lần đầu giải đáp chất vấn, tuy nhiên ông cũng đã nắm được vấn đề, tương đối rõ. Chỉ có điều, giải pháp đã đưa ra nên cụ thể hơn, tụ họp hơn và cần đi vào phần gốc để giải quyết được tốt hơn. Với Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, về cơ bản tôi cũng nhất trí nội dung giải đáp tại kỳ này